شدت خشکسالی امسال بسیار زیاد است آن طور که مسئولان آب منطقه ای گلستان اعلام می کنند در نیم قرن اخیر سومین خشکسالی شدید را در استان تجربه می کنیم.

به گزارش پایگاه خبری گلستان جوان، آثار خشکسالی هر روز بیشتر خودش را نشان می‌دهد، افت سطح چاه‌های آب شرب و کشاورزی، قطعی‌های آب در شهر‌ها و روستاها، آبرسانی با تانکر به مناطق شهری و روستایی، فرونشست زمین و … نشان دهنده شرایط بحرانی منابع آبی استان است.

بارش‌ها به شدت کاهش یافته حتی از میانگین درازمدت هم کمتر شده است، آمار‌ها می گویند وضعیت منابع آبی استان گلستان به شدت شکننده و بحرانی است. فشار خشکسالی، اما بر گلوی مردم به شدت احساس می شود. از شهروند عادی که آب شربش ساعت‌ها در روز قطع است تا کشاورزی که آب چاهش پایین افتاده و باید کفکشی کند.
شدت خشکسالی امسال بسیار زیاد است آن طور که مسئولان آب منطقه ای استان اعلام می کنند در نیم قرن اخیر سومین خشکسالی شدید را در استان تجربه می کنیم.
رودخانه‌های استان تقریبا خشک شده اند و سد‌های استان هم خالی است و با افت سطح چاه‌های آب، کشاورزی و اقتصاد استان گلستان نیز به شدت تحت تأثیر قرار گرفته است. همین فصل زراعی که به تازگی به پایان رسید فقط در محصول گندم به علت خشکسالی شاهد کاهش تولید بین ۳۰۰ تا ۳۵۰ هزار تن بودیم.
با وجود بحران در منابع آبی استان، اما هنوز کشاورزانی هستند که بی توجه به شرایط موجود اقدام به کشت شالی کرده اند و آن هم به روش سنتی و آبیاری غرقابی که علاوه بر نابودی منابع آبی، خاک استان را هم تخریب می کند. آن طور که آمار‌ها نشان می‌دهد حدود ۶۲ هزار هکتار شالیکاری در استان انجام شده که برای هر هکتار تقریبا ۱۳ تا ۱۵ هزار مترمکعب آب نیاز است. چیزی حدود ۹۳۰ میلیون مترمکعب آب برای این حجم از شالیکاری مورد نیاز است، این در حالی است که آب حتی به انداز‌ه ای که بتواند نیاز شرب مردم شهر‌ها و روستا‌های استان را هم تامین کند به سختی وجود دارد.
کاهش بارش ها در استان
سیدمحسن حسینی، مدیرعامل آب منطقه ای استان درباره آخرین وضعیت بارش‌ها در استان گفت: از مهرماه پارسال تا خرداد، متوسط بارش‌ها در استان ۳۰۴ میلی متر بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۴۵ درصد و متوسط درازمدت ۲۷ درصد کاهش دارد.
وی گفت: به استثنای اسفندماه که میزان بارندگی تقریبا نزدیک به نرمال بود، ماه‌های بسیار خشکی را پشت سر گذاشتیم که متاسفانه این کاهش بر روی منابع آبی استان خود را نشان می دهد.
مدیر عامل آب منطقه ای استان گفت: با این میزان بارش در ۵۰ سال اخیر تقریبا سومین سال همراه با خشکسالی بسیار شدید را تجربه می کنیم. ضمن اینکه براساس آمار کشوری، گلستان از نظر کسری بارش جایگاه هفتم کشور را دارد.
وی توضیح داد که کاهش بارش‌ها در استان به ویژه در حوزه گرگانرود و قره سو که عمده منابع آب شرب استان از این حوزه تامین می شود ۳۰ تا ۴۰ درصد بوده در حالی که متوسط کاهش بارش در استان ۲۷ درصد است.
اقدامات ضربتی برای رفع کمبود آب شرب در گرگان
حسینی به کاهش ذخایر برف در استان هم اشاره کرد و گفت: در ۵ سال گذشته بررسی آمار در ایستگاه برف سنجی درازنو، نشان می دهد امسال با ۲۵۲ میلی متر، کمترین ارتفاع برف را داریم.
اما کاهش ریزش باران و برف، رودخانه‌های استان را هم به شدت متأثر کرده است. آبدهی رودخانه‌ها به شدت کم شده و بسیاری از آن‌ها خشک و نیمه خشک شده اند.
آن طور که مدیرعامل آب منطقه ای استان گفته کاهش بارش اثر خود را در میزان آبدهی رودخانه‌های اصلی با کاهش ۷۱ درصدی و در سرشاخه‌ها با کاهش ۵۶ درصدی نشان داده است.
در چنین شرایطی سد‌های استان هم وضعیت نامطلوبی دارند. حجم مخازن سد‌های استان ۲۴۴ میلیون مترمکعب است که طبق گفته‌های حسینی، فقط ۲۱ درصد حجم مخازن سد‌ها آبگیری انجام شده که عمده این آب هم در تالاب سد آلاگل است و سد‌های پایین دست گرگانرود و قره سو وضعیت بسیار نامطلوبی دارند.
طبق آمار‌ها تقریبا همه آبی که در استان تامین شده و به مصرف می رسد از منابع زیرزمینی است که در سال‌های اخیر به علت برداشت‌های بی رویه، خشکسالی‌های متعدد و … آسیب فراوانی دیده است.
مدیر عامل آب منطقه ای استان دراین باره گفت: در سفره‌های کم عمق نسبت به متوسط درازمدت ۱۷۸ میلیون مترمکعب و در سفره‌های عمیق ۶۳ میلیون مترمکعب کاهش ذخیر داریم و به عبارتی دیگر در مجموع ذخیره آبخوان‌های استان ۲۴۱ میلیون مترمکعب کاهش کاهش یافته که معادل حجم همه سد‌های استان است.
وی با بیان اینکه سفره‌های آب سطحی یا کم عمق به شدت تحت تأثیر بارندگی قرار دارند، گفت: از این سفره‌ها آنقدر بهره برداری کردیم که هیچ پشتوانه ای ندارند و تحت تأثیر بارش‌ها هستند. در دهه قبل اگر خشکسالی داشتیم رودخانه‌ها بیشتر تحت تأثیر قرار می گرفت و با ذخیره آبخوان‌ها می شد یکسال را مدیریت کرد، اما الان اثر خشکسالی به سفره‌های کم عمق رسیده است.
حسینی با بیان اینکه خشکسالی‌ها با تأخیر بر سفره‌های آب زیرزمینی عمیق اثر می گذارد، ادامه داد: مکان تغذیه این سفره‌ها وسیع نیست و وضعیت کنونی نشان می دهد با یک شیب عمومی سطح سفره عمیق در حال افت است. در سفره‌های عمیق به طور قطع سخت ترین شرایط آبی را داریم و در سفره کم عمق نیز دور از انتظار نیست که شرایط بسیار سختی داشته باشیم. به طور قطع در تیر، مرداد و شهریور که اوج بهره برداری است، این وضعیت تشدید می شود.
وی با اشاره به وجود ۲۰ هزار حلقه چاه مجاز در استان افزود: متوسط آبدهی چاه‌های عمیق از ۱۷ لیتر در ثانیه بوده که در خردادماه به حدود ۱۲.۶ لیتر در ثانیه رسیده، یعنی به طور متوسط ۴۰ درصد آبدهی چاه‌ها کاهش پیدا کرده است. در ماه‌های آینده شرایط بسیار سختتری خواهیم داشت و این میزان آبدهی ممکن است به ۱۰ لیتر برسد. در سفره کم عمق نیز چنین اتفاقی افتاده و بیشتر از ۴۰ درصد کاهش آبدهی داشتیم و از ۱۰ لیتر به حدود ۶ لیتر رسیده است.
مدیرعامل آب منطقه ای استان گفت: متوسط کاهش آبدهی چاه‌های عمیق استان یک روند بسیار تندی را دارد، متوسط آبدهی چاه‌های مجاز و غیرمجاز از ۲۰ لیتر به ۷ تا ۸ لیتر رسیده و در سفره‌های کم عمق از ۸ لیتر به ۲.۵ تا ۳ لیتر رسیده است.
وی افزود: از سال ۱۳۷۳ که قریب به ۱۳ هزار حلقه چاه در استان داشتیم و در سال ۹۸ که ۴۰ هزار حلقه چاه شناسایی شده داریم، تعداد چاه‌ها سه برابر شده، اما میزان برداشت از چاه‌ها ۸ تا ۱۰ درصد بیشتر شده است.